Ince tl monn digital él da tó en conscidraziun normes, por che düc se stais saurí canche ai navighëia sön internet.
Juuuport e. V., na assoziaziun che sostëgn jogn y jones che incunta problems sön internet y che inzentivëia les bones manires basades sön le respet tla comunicaziun online, á lauré fora 10 »regoles« dl’etica digitala:
1)
Cunta y mostra poscibilmënter püch de te
Madër deache i á n profil sön Facebook o Instagram ne ái nia
View the embedded image gallery online at:
https://www.lausc.it/atualite/12658-regoles-de-comportament-tl-monn-digital#sigProIdc14ff3455c
https://www.lausc.it/atualite/12658-regoles-de-comportament-tl-monn-digital#sigProIdc14ff3455c
2)
No azeté che te vëgnes osservé y che al vëgnes coiü adüm informaziuns y dates sura tüa vita
Söi social media sciöche Facebook, Instagram, Twitter, YouTube, y.i.i. vára da personalisé les impostaziuns dla privacy. No lascé che to profil sides publich y che düc ais azes. Tol tö la dezijiun cun che partí tü posts, tües fotos y informaziuns.
3)
No crëie a döt ci che te vëighes y lies online y informëiete pro deplö fontanes
Te dijel valch le conzet de »Fake News«?! Nia döt ci che an li, alda o vëigha sön internet stimenëia. Denanche partí detlaraziuns falzes, informëiete bun y no te fá na minunga zënza avëi fat na inrescida aprofondida.
4)
No pormëte che zacara/zacal devëntes vitima de mobbing
Baldi él tröpes porsones che vëgn descreditades sön internet, p.ej. por sciöche ares ciara fora. Sce n to compagn vëgn coiené y ofenü sön internet, intervëgn! Chësc n’ó nia dí che te mësses ince tö ofëne zoruch, mo baia cun to compagn y chiride deboriada l’aiüt de n
View the embedded image gallery online at:
https://www.lausc.it/atualite/12658-regoles-de-comportament-tl-monn-digital#sigProIdc14ff3455c
https://www.lausc.it/atualite/12658-regoles-de-comportament-tl-monn-digital#sigProIdc14ff3455c
5)
Respeta la dignité dles atres porsones y recordete che ince online vélel regoles
Sce vignun de nos se respeta un cun l’ater y se tëgn a en valgünes regoles, spo ne saral nia prighi da navighé sön internet.
6)
No ti avëi crëta a vignun cun chël che t’as contat tla rëi
Gonot pól suzede che na porsona te contatëies, che ara te mënes messaji privac y ois se incunté cun te! No ti avëi crëta a porsones che te ne conësces nia, an ne sá mai ci intenziuns che chëstes porsones á!
7)
Scónete te instës y scona i atri da contignüs crödi (drastics)
L’internet é plëgn de contignüs da temëi, discriminanc, y che sciochëia, p.ej. videos violënc o contignüs razisć che nasc da ideologies radicales. No ciaré y no mené inant materiai de chësta sort! Ara vá ince da istalé softwares por na navigaziun sigüda sön internet, a na manira da bloché contignüs prigorusc.
8)
No mosoré tüa valüta aladó di likes y di posts
Al é bel anfat sce na tüa foto ciafa 1.000 o 20 likes. I likes ne müda nia la valüta y le valur che TÖ as!
9)
No valuté te y to corp cun numeri y statistiches
Él tüa app de fitness che segnalisëia che t’as fat massa püc chilometri te na edema o nia borjé assá calories? Ne sté nia a te cruzié, porchël ne este nia na stleta porsona y pos impó mangé zënza sentimënc de colpa.
10)
Destaca val’ iade y gódete na palsa
Co fóssera pa datrai da destodé smartphone, laptop y tablet y fá n de de »digital detox« (destossiamënt digital)? Al ne foss pa nia la fin dl monn!
Tla rubrica dl 22 de ma tratarunse la tematica »Da gran ói deventé influencer«! No s’la lascede sciampé!