L mascherot te scola: gauja de truepa descuscions

Data

23 de november 2020

Galaria retrac

Grandeza scritura

riduci dimensione font aumenta la dimensione del font

Social

FacebookTwitterGoogle Bookmarks
Ti rie tëmps dla storia àn suvënz tenì adum y n se à judà. L fova suvënz l'ëiles y la umans che se mpeniova acioche l unissa tenì adum. Danz che tla situazion d'emergënza Covid-19 y n particuler n con' dla tematica dl mascherot se ons propi monce nëus umans lascià despartì.
Danter chëi/chëles che à la majera tëma per l virus nuef nchin a chëi/chëles che dij che chësc virus ne n'ie nia, iel sfumadures d'uni sort.
Chësta situazion se spiedla bëndebo' bën te scola, canche l se trata de ti dé l mascherot ala mutans y ai mutons.
De tei miena che l mascherot sibe l mënder mel, l mpurtant ie pudëi jì a scola. L mascherot ai sculeies ie per plu genitores na prutezion per i nëinesc, per la laves y per chëla jënt che ie manacedes dal se amalé. Unitant àn propi la mprescion che a chisc puere mutons ti dàn l pëis che i pudëssa purté a cësa la malatia y mort per chëi de familia. Chësc ie dessegur massa n gran pëis. Cun chësc pëis y nosta tëmes sfurzons i mutons a tò l mascherot, a se destanzië y sté dalonc dai autri. Zeche che ie ora dla natura de uni muta y de uni mut. Nëus coche genitores ti dajon inant a nosc mutons nosta minonghes, nosc cumpurtamënc, nosta tëmes y nosc pëisc. Ma pudon nce ti dé nosc curaje, nosta legrëza y nosta forza! Y tlo ons na gran respunsabltà. Per nëus iel for stat mpurtant crì la urità, per nëus nstësses y mo deplù canche son deventedes umans, per tò la drëta dezijions te dut chël che à da n fé cun nosc mutons.
Nosta prima urità ie for chëla che audion dai media, dala politica y dala istituzions coche chëla sanitera o chëla dla scoles. Y tlo ons te chësc ann for audì de dejenfeté, sté dalonc y tò l mascherot. N pudëssa miné che chësta sibe la sëula urità. Purempò à trueps scumencià a tué do y nriescer, ne unian suvënz nia cunscidrei. Vëira iel che l ie plu studies n con' dl mascherot fac da prufesciunisć y che nes spiega dut n'autra verscion de chëla che on audì di per di.
Tlo mé n valguna cosses, dutes dites y studiedes do da persones cumpetëntes:
- Tré sëura l mascherot possa purté a ipercapnia. L se auza l livel de CO2 tl sanch y chësc possa purté a stanchëza, problems de cunzentrazion, vester cëurni, sté ert, plu inant a problems cun la pel y i mustli, n pols aut y vester sotsëura, nchinamei al tumé dla prescion dl sanch, panich, granfs y unì da nescia. Mutans y mutons ne n'ie nia boni de cunlië chësc malvester al mascherot y de se deliberé da chësc.
- L ne n'ie mo nia unì desmustrà che l mascherot chirurgich nes straverda dal virus corona. L virus à na zircunferënza de 0,08-0,14 µm y l mascherot à bujes de 0,9-3,10 µm, i bujes dl mascherot de peza possa vester nce majeri.1
- N sà che la prubabltà de se taché l virus taca adum cun l'età. L ne n'ie deguna nrescida che demostra la prubabltà che i mutons à da taché inant l virus, ma l ie n stude che dij che i mutons ne taca nia inant la malatia y possa nce la dsaré ite.2
- Plu esperc à dat l alarm pervia de cunseguënzes emuziuneles y psicologiches che vën dal purté l mascherot y dal destanziamënt. Son dla minonga che dan fé zeche muessen vester segures che l ebe na fazion y che l ne sibe deguna gran contrandicazions. Per finé via ratons che coche genitores dajons inant nce cumpetënzes sozieles y valores. Sce on la mprescion che zeche ne sibe nia vëira y scuton, ti nsenions a nosc mutons a scuté y se lascé mëter sot. Ulons'a chël? Sambën for tl respet per uni persona y per uni situazion. Purvé a capì i autri y si pont de ududa, crì l'urità deberieda y finalmënter inò tenì adum. Nëus genitores ulon pu duc mé l medemo: l miec per nosc mutons y nosta mutans!
(1 Deutsches Ärzteblatt vom 07. April 2020 »COVID-19-Patienten husten Viren durch chirurgische Masken und Baumwollmasken hindurch«)
(2 Studie zur Rolle von Kindern bei der Verbreitung des Coronavirus (Prof. Klaus-Michael Debatin, Universität Ulm)  (Miriam Mussner y Milena Holzknecht, coche portausc de na grupa de genitores)