La Usc di Ladins

Do l tëmp de »lock down« àn inò pudù scumencé a jì a spaz y da mont su. Sun i troies tl bosch iel suvënz rie passé pervia di lëns sturcei. La Mont de Sëuc nia saurida da arjonjer. La stredes da Iender y Bula su ie stlutes per gaujes de segurëza.

Cun la despusizions slesiredes dl sté a cësa pervia dl coronavirus, à duta la jënt pudù scumencé a se muever te na maniera plu liedia tl luech y ntëurora. Cun l bel tëmp stat ultimamënter à trueps tëut l’ucajion de fé vel’ pitla jita nce nchin sa mont, ulache la nëif se n zessa ënghe bel plan for plu insù.
Ma danz che troies y nce stredes che passa tres i bòsc ie suvënz mo strupei su da lëns sturcei pra la gran nevera de nuvëmber. Mplu iel unit leprò d’ansciuda la pruibizions de lauré per gauja dl coronavirus, che à tucà sambën nce i buschieres.
Te vel’ luegia iesen mo d’inviern unic a frida a taië i lëns per delibré stredes foresteles tant da pudëi almanco passé per ntant, per n cajo de bujën – iel unì dit. Danz che l ie tumà lëns mpue dloncora y n à śën n drë lëur a jì a rumé su chisc lëns y i mené demez.

Dann al bosch mpue dloncora
Per savëi velch deplù n cont de troies y stredes da delibré dai lëns, ons cuntatà la Stazion Forestela de Gherdëina y chëla de Ciastel.
Sun la dumanda sce n sà tan grant che ie l dann fat dala nëif pesocia de nuvëmber te nosc bòsc, à Marco Plancker dla stazion forestela de Gherdëina dit che l ie mo rie dì davia che d’inviern ne fòvel pervia dla gran nevera nia drë mesun jì a cialé dlonch y śën, mo dan l scumenciamënt dl’ansciuda, iel coche savon stat l cajo dl coronavirus che à fermà dut cant. I buschieres che ova n pert bele scumencià a lauré à messù lascé vester. Chëi dai lifc ne à ënghe nia pudù palé ora ala fin dla sajon la stredes foresteles che passa sun i purtoies. Dut ie restà fërm per n pez y a chësta maniera se àl danz ntardivà dut cant, tan deplù sce n cunscidra che chëst ann àn veramënter truep da rumé su ti bòsc.

Buschieres y forestela possa jì inant cun i lëures
I buschieres à bele pudù scumencé a lauré mpue dant. Per taië y rumé ju i lëns sturcei dala nëif pesocia à i Chemuns de Gherdëina dat su o ie tl lëur de dé su chisc lëures a firmes spezialisedes. Śën de mei à metù man nce i lauranc sajunei dla forestela. Coche Plancker nes dij fóssel śën sambën scialdi da jì a cialé do nce i troies, ma n ne à śën n iede nia dl’aurela. Ntant iesen tl lëur de cumedé la streda per ruvé sun Mastlé, tl tòch sa Cristauta. Dopro jiràn pa bën damprovia. Per privac ne n’iel nia lascià pro, almanco nia nchin śën, de jì tl bosch cumenel a fé su lënia y leniam. Te bòsc privac iel n pert nce bele unì rumà su dan l coronavirus.

L lëur mpurtant dla Lia da Mont
Na bona nutizia ie che la Lia da Mont de Gherdëina à pudù scumencé chëst’ena cun l jì a cialé do y cumedé i troies y fé lerch ulache l ie lëns de traviers. L lëur de tò i tres chisc lëns ti spieta pona sambën ai buschieres. La Lia da Mont se tol sëura di troies tl raion de Gherdëina (zënza Ciastel) y sëuraprò nce di troies de viers de Laion coche l Troi dla Posta, l Troi Paian cun la »Katzenleiter« y l troi dala capela dl Crist dojù de viers de Ciani. Bel plan puderàn nsci speré de pudëi passé damprovia sun duc i troies, zënza messëi scané sëura o sot a zopes de lëns, astilé ora ju per vel’ riva ërta o magari nce dé ëuta.

Stredes da Bula y da Iender sun Mont de Sëuc stlutes nce per chëi che va a

• 
•  

View the embedded image gallery online at:
https://www.lausc.it/valedes-ladines/gherdeina/12637-la-gran-nevera-a-lascia-si-seni-ti-bosc-y-sun-i-troies#sigProId1e6920ccc0

pe
Plu ncompra semea la situazion da pert da Sureghes. Tlo nes à spiegà l respunsabl dla forestela de Ciastel, Michael Eppacher, che la doi stredes foresteles che ruva sun Mont de Sëuc ie bën bele d’inviern unides delibredes dai lëns sturcei – chësc per garantì che n posse passé sce n cajo che l fossa propi de bujën – ma che la stredes ie ufizialmënter stlutes per duc! No mé per auti, ma nce per chëi dala roda y nce chëi che va a pe.

La segurëza ne n’ie nia data
Cun l desdlacé iel l pericul che ravisons, purons o nce lëns se destache y tome ju te streda. L Chemun ne possa perchël nia garantì la segurëza. N messerà aspité che chësta rives vënie seguredes y chësc se damanda si tëmp. A uni moda cialeràn che l sibe mesun passé per d’instà sun chësta doi stredes foresteles.
I lauranc dla forestela de Ciastel à ënghe permò pudù scumencé a lauré chëst’ena passeda y coche Eppacher dij, mëten man ti raions plu ala bassa per jì damprossù, dant sambën sun i troies ulache l vën jit l plu. Per l raion de scunanza dla Mont de Sëuc iel i lauranc dl Ufize provinziel di Parcs naturei che se cruzia deberieda cun la forestela de Ciastel di troies y se festidierà nsci de giaurì i troies che muev dala frazions ladines per ruvé sun Mont de Sëuc. L sëul troi ulache l ie mesun jì zënza problems, semea sibe chël da Pilat. N ruverà dessegur ite per l instà nchin che n sarà boni de giaurì duc i troies, miena Eppacher.
Per ruvé sun Mont de Sëuc cun la roda o sambën a pe, pòssen al mumënt se nuzé dla streda da Mont de Pana de viers de Sautaria o scenó da Sëuc su, ulache n possa furné su nchin a Compac nce cun l auto, chësc nchin che la furnadoia ne va nia

UK

FOTO: For inò iel lëns de traviers ti troies y n se stënta a passé.