La parola al biologh: lëuf o sciacal?
Iacun Prugger, biologh, à cumpanià la Usc di Ladins sun Stevia, per jì a ti cialé ala ntraunida dla biesces zaredes. Publicon tlo n valguna reflescions de Prugger n con’ de cie chël che l ie suzedù sun Stevia cun la biesces:
L ost Toni Ploner de Stevia miena che l se trate, pra la ntraunida de chisc dis, de n sciacal (sciacallo dorato, Goldschakal, Canis aureus), nce ël parënt dl cian. Davia che l ie n tier che vën dal raion mediteran ie l’autëza de sëura 2.300 metri sëura
View the embedded image gallery online at:
https://www.lausc.it/valedes-ladines/gherdeina/13509-leuf-o-sciacal-biesces-zaredes-sun-stevia#sigProId706cf41775
https://www.lausc.it/valedes-ladines/gherdeina/13509-leuf-o-sciacal-biesces-zaredes-sun-stevia#sigProId706cf41775
Ti ultimi doi ani àn cunstatà for inò che l n ie tlo da nëus: suinsom Puster, sun l Sonnenberg tla Venuesta, dlongia Sterzing, dlongia Persenon y te d’autri luesc. L sarà da aspité sun la nrescida genetica, per udëi sce l lëuf o l sciacal à la gauja, sun Stevia.
Vel’ cunscidrazion ntëur al lëuf
Zënzauter se damànden ce sort de tier che à zarà la biesces sun Stevia. Davia che chësc tier à lascià n vita vel’ biescia, la tichenan mé zënza la mazé, ne fòvel bonamënter nia n lëuf bele chersciù ora; n tel ëssa bonamënter mazà duc i tieres. N lëuf nasciù chëst ann – ala fin de mei nasc i lëufs – ie bonamënter mo massa pitl per fé n tel dann. N lëuf nasciù l ann passà à bonamënter mpo bele na cërta esperienza y ëssa bonamënter mazà duta la biesces.
I lëufs dl raion dolomitich vën dantaldut adalerch dala Pre-Elpes, dal raion dla Lessinia
View the embedded image gallery online at:
https://www.lausc.it/valedes-ladines/gherdeina/13509-leuf-o-sciacal-biesces-zaredes-sun-stevia#sigProId706cf41775
https://www.lausc.it/valedes-ladines/gherdeina/13509-leuf-o-sciacal-biesces-zaredes-sun-stevia#sigProId706cf41775
L lëuf te Südtirol: vel’ da cumpëides
I dac che repurton tlo ie tëuc ora dala documentazion ufiziela dla Provinzia Autonoma de Bulsan. De ndut iel unì cunstatà te Südtirol tl 2019 danter 31 y 35 lëufs. Te dut Südtirol à lëufs zarà 92 biesces y 19 cëures tl ann 2019. Tl ann 2019 iel stat 174 senialazions de lëuf (Canis lupus). Ala fin dl 2019 fòvel bonamënter 4 de majeri rudli te Südtirol y ntëurvia: un suinsom dla Val de Non – Deutschnonsberg (dal 2016/2017 incà), un ntëur Reba, y pona te Fascia, tla Val Badia (dal 2017 incà), un a Lujon, Redant/ Rodeneck y ntëurvia (dal 2019 incà) y un ala fin dla Val de Martell/ Maddalene (dal 2019 incà).De ndut iel unì dat ora 27.533 euro per i danns fac dal lëuf.
Iacun Prugger
Deplù tla edizion stampeda di 11 de setëmber.
FOTO: Ntan l sëuraluech istituziunel. Foto de Flavio Puciacia