Gherdeina

media/k2/galleries/26861/thumbs/Bildschirmfoto_2024-04-09_um_16.56.16.jpg
09 de auril 2024

Danter ciofs y nëif

Tëmp y temperatures ntan l mëns de merz te Sëlva,muserei a na autëza de 1.595 metri
L mëns de merz ie stat plu ciaut che chël dl ann passà cun 2,02°C degreies de mesaria (1,75°C tl 2023, tl 2017 bën 3,85°C). L mëns ie stat bel, ma da vënt. La temperatura fova de ntëur 2,05 degreies sëura la mesaria di mënsc de merz di ultimi 45 ani, 0,27°C sëura la temperatura dl mëns de merz dl ann passà. L di plu frëit éi muserà ai 24 dl mëns cun na mesaria de -1,83°C y na minima, for ai 24 de merz de -7,50°C (de merz tl 2005 fòvel na minima de -20°C). L di plu ciaut éi muserà ai 21 dl mëns ...
media/k2/galleries/26855/thumbs/Bildschirmfoto_2024-04-01_um_19.14.17.jpg
05 de auril 2024

Nuit Fatale: nscila fina via n capitul de nosta vita

La storia de cin' ani de scola drët particuleres dla tlasses dl Lizeum d'Ert Cademia
Tl 2019, ann te chël che on finà la scola mesana, iel unit l mumënt de tò la dezijion sun ce scola crì ora daldò. Una dla dezijions plu mpur­ tantes dla vita a chëla età, che nes à purtà pona a s’ancunté duc y viver cin’ ani de lizeum deberieda. Nëus son la 5 AB dl Lizeum d’Ert Cademia y chësta ie nosta storia curta.

L articul ie da liejer tla edizion stampeda y online a paiamënt de La Usc.
media/k2/galleries/26852/thumbs/Bildschirmfoto_2024-04-01_um_18.26.36.jpg
04 de auril 2024

Mostra: l’emigrazion dala montes dla Dolomites ntan l 900

La Union di Ladins de Gherdëina nvieia ala giaurida dla mostra a cura de Luciana Palla, duman vënderdi che vën ai 5 de auril dala 18:00 tla Cësa di Ladins a Urtijëi
N ucajion dla giaurida uniràl nce prejentà l liber de Luciana Palla »Emigrazione dalle Dolomiti nel corso del Novecento« dat ora dal Istitut Cultural Ladin Cesa de Jan. La mostra sarà davierta nchin n lunesc ai 20 de mei for ntan i orares de ufize dla ULG. De lunesc dala 08:00 nchin la 12:00 y dala 14:00 nchin la 18:00, de merdi dala 14:00 nchin la 18:00 y de mierculdi, juebia y vënderdi dala 08:00 nchin la 12:00.





media/k2/galleries/26856/thumbs/PHOTO-2024-04-03-13-07-35.jpg
03 de auril 2024

Rapina a Urtijëi: doi leresc armei tla Cassa de Sparani de Urtijëi

Ncuei mierculdi danmesdì iel stat na rapina tla Cassa de Sparani sun Plaza de Sant Antone a Urtijëi. I Carabinieres ie tl lëur de nriescer do y de crì i doi leresc
Aldò dla prima nfurmazions ne n'iel degun ferii. I doi leresc, armei y mascarei, ëssa rubà ntëur doimile euro. I doi leresc ie mucei sun n auto che la forzes dl orden à abinà puech do. Al mumënt chieren i doi leresc, nce cun l joler, dloncora: la stredes per furné ora dla valeda vën blochedes dai Carabinieres, coche nce la ntreda dla autostreda A22 a Bulsan.

BM
media/k2/galleries/26853/thumbs/Bildschirmfoto_2024-04-01_um_18.31.30.jpg
03 de auril 2024

Helmuth Kasslatter, 35 ani presidënt

La Lia Filatelisć, Numismatics y Vedla Chertes de Gherdëina rengrazia si presidënt Helmuth Kasslatter
Jon ndëur ai 26 de mei 1959, canche tla ustaria Engelwirt »L Beché« s'òvel abinà na desëina de culeziunisć de marches per se mëter adum te na lia. Mueta fova la scumenciadiva da Tone Santifaller da Banch y Franzl Runggaldier de Mizi, marati. Mo n chëla sëira fòvel unì fundà l »Verein Philatelisten Gröden«. Prim presidënt fova unì lità Erich Santi­ faller da Banch. I ani do fova pona stat Gottfried Moroder »Go de Go» presidënt, pona Flëur Schrott de Sulé, Ludwig Prinoth da ...
media/k2/galleries/26854/thumbs/Bildschirmfoto_2024-04-01_um_19.08.11.jpg
02 de auril 2024

Manutenzion de nfrastrutures de Chemun

L Cunsëi de Chemun de Sëlva arà si senteda te Cësa de Chemun duman mierculdi ai 3 de auril dala 18:00. Tlo dessot l orden dl di
1. Numinazion de n reprejentant nuef dl Chemun tl cumité de gestion dl parch naturel Puez-Odles.

2. Partì su la spëises per mené la becaria publica a Ciastel – Dé pro la cunvenzion.

3. Dé pro la segonda anutazions de retifica al Documënt Unich de Programazion (DUP) 2024-2026.

4. Ratificazion dla deliberazion de prëscia dla Jonta nr. 21 di 06.02.2024 n cont de: "Prima mudazion de bilanz 2024-2026 – deliberazion de prëscia".

5. Mudazion de bilanz 2024-2026 cun aplicazion de pert dl avanz de ...
media/k2/galleries/26840/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-28_um_18.15.22.jpg
01 de auril 2024

»La persona (im)perfeta«

La mostra culetiva ie unida naugureda n vënderdi dan otodì tla galaria Vijion a Puntives
La mostra »La persona (im)perfeta«, che ie unida giaurida n vënderdi dl'ena passeda a Puntives tla galaria Vijion, se dà ju cun la tendënza d'al didancuei, de dé for plu valor ala belëza estetica. Chësta tendënza vën sambën sburdleda dassënn dala rë digitela, che cumanda for deplù nosc pensé y nosc cumpurtamënt.

USC

L articul va inant tla edizion atuela de La Usc di Ladins.
media/k2/galleries/26842/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-28_um_18.30.42.jpg
31 de merz 2024

N gran suzes per l musical te Sëlva

La terza A dla scola mesana Arcangiul Lardschneider de Sëlva à reprejentà l musical »Le tonalità dell'amore«. La prima ie stat n juebia ai 21 de merz dala ot da sëira tla Cësa de Cultura Oswald Von Wolkenstein
L spetacul ie stat n frut de scialdi n gran lëur de preparazion de retorica y de mujiga y ie defin fat »n cësa«. »La scenejadura ovi bele scrit tl 2019 per na ex tlas da iló, n’autra 3A, nce chëla dassënn mujighela y metuda adum da persones purtedes a suné strumënc. Danz che pona iel stat la pandemia y ne on nia pudù mëter n scena l spetacul«, nscila Marta Piazza, autëura dl pez de teater, »É metù l cupion de reviers te ciauzela y l ie nce restà iló nchin de setëmber dl 2023, ...
media/k2/galleries/26844/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-28_um_18.42.44.jpg
30 de merz 2024

Na bona man per l’AIL, per cumbater la malaties dl sanch

L se trata de na scumenciadiva che à bele na tradizion scialdi longia tla scola elementera. For inò se ncunforta la sculées y i sculeies dla cuarta tlasses a mparé vel' de nuef. Pra la reprejentazion fòvel truepa jënt d'uni età
La grupa AIL de Südtirol fova bele unida metuda su dan 26 ani, de plu ie la scumenciadives che la mët a jì per finanzië la nrescida contra la malaties dl sanch, coche leucemies, linfoms y mieloms. Da set ani incà vëniel nce te Gherdëina vendù ueves da Pasca per tré ite na bona man, nscila nes à dit Christl Moroder: »Son drët cuntënc che la va da ann a ann miec y che trueps cunësc chësta azion y la sustën for inò«. Moroder lecorda nce che de plu persones ie nce passedes per de na ...
media/k2/galleries/26843/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-28_um_18.40.01.jpg
30 de merz 2024

L apel de Aron Demetz: »Nosc lëur ie tan da bestia bel, nfidëve a purvé ora«

L presidënt dla lia La Vëta sotrissea la gran ucajions de pudëi se fé valëi tl mond dl lëur dl artejanat y dl artejanat artistich, te n mumënt storich de ciarestia de personal
Aron Demetz, scultëur y presidënt dla lia La Vëta, rejona dla ciarestia de personal tl mond dl artejanat y tl cajo spezifich dl artejanat artistich. Ti on damandà sce la ciarestia sibe plu prejënta tl mond artistich o nce te chël artejanel de marangons, idraulicheri, eletricheri y n.i.. L nes à respundù...

L articul va inant tla edizion nueva de La Usc di Ladins.

Bruno Maruca
media/k2/galleries/26841/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-28_um_18.23.50.jpg
29 de merz 2024

»Presidënt Kompatscher, fajon nosc apel ufiziel per abiné n terminn«

La grupa Nosc Cunfin à mandà ora na lëtra davierta per l presidënt provinziel Arno Kompatscher. La cuestion zentrela: la metuda sot a scunanza di Plans de Cunfin y dla Grupa de Saslonch. N uel ti sëurandé al presidënt la 70mile sotscrizions dla petizion dla grupa
Tla lëtra davierta dla grupa Nosc Cunfin al presidënt dla Provinzia de Bulsan iel scrit, danter l auter, che »Dal jené dl 2023 inant ons for inò purva a giaté na audienza da Vo, ma purtruep nes ëis for desdit nosta dumanda. N iede fòvel la cuestion che n messova aspité che i raprejentanc di Chemuns s'ancunté cun l'assesëura provinziela, n auter iede fòvel la viertla che i Chemuns dl raion nteressà feje la dumanda de mëter sot a scunanza, pona se tratòvela de tré ite duta lagrupes de lëur tena ...
media/k2/galleries/26839/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-28_um_18.08.46.jpg
28 de merz 2024

Proiet de zircus tla scola elementera de Urtijëi

L se trata de na scumenciadiva che à bele na tradizion scialdi longia tla scola elementera. For inò se ncunforta la sculées y i sculeies dla cuarta tlasses a mparé vel' de nuef. Pra la reprejentazion fòvel truepa jënt d'uni età
Da feter trënt'ani incà mët la scola elementera a jì chësc proiet. Sce l ie la facultà di maestri y dla maestres de pudëi crì ora i proiec che n uel tré tres cun si sculeies, pona ie chël dla cuartes n pont fërm, velch che toca leprò y che à tradizion. Chësc ajache  n à udù che l plej y ajache l ie nce mpurtant per la mutans y i mutons.

L articul va inant tla edizion nueva de duman vënderdi ai 29 de merz de La Usc di Ladins.

SPM

media/k2/galleries/26794/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-27_um_16.03.52.jpg
27 de merz 2024

101 ani de chiena te Gherdëina

Nstadì à na bela cumpëida de jënt nteresseda tëut pert ala prejentazion de n liber nuef. Tla pitla sala tla biblioteca San Durich à Michaela Sotriffer y Monica Ferrari cuntà de si liber, n tòch de storia dla chiena de Gherdëina
L ann passà ova Michaela Sotriffer y si muta pudù festejé i cënta ani de si butëiga tl zënter de Urtijëi, y ova nce giapà na uneranza per chësc (La Usc ova repurtà, ndr.). Na butëiga de coche n nen vëija mé pueces, na butëiga cun d'uni sort de cosses da fé damat, de lën, pitla marueies che univa nce bele fates riesc do la prima gran viera. Śën, feter n ann do, àn pudù prejenté l liber che conta de chisc cënt ani. L ne se trata nia de n liber coche trueps d’autri, no, ...
media/k2/galleries/26790/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-27_um_08.51.43.jpg
27 de merz 2024

Sies chilometri, truepa emuzions

N sada dl'ena passeda, ai 23 de merz, iel stat la 26ejima edizion dla garejeda de schi alpin Gardenissima. Na tradizion te Gherdëina
Canche la sajon da d'inviern ie tl lëur de jì a piz vëniel uni ann fat la garejeda de schi "Gardenissima" - na garejeda urmei cunesciuda dala jënt da tlo, ma nce a livel nternaziunel. L ie, cun na lunghëza de sies chilometri, l slalom lerch plu lonch dl mond y porta adalerch apasciunei:des de schi alpin da dlonch caprò. La cundizions di dis de garejeda fova bones, la à butà.

Julia Lardschneider

L articul tla edizion nueva de n vënderdi ai 29 de merz de La Usc di Ladins.


media/k2/galleries/26769/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-22_um_18.39.04.jpg
24 de merz 2024

»Prima la Musica« a Mayrhofen tl Zillertal

De bon resultac per i sculeies y la sculées dla Scola de Mujiga de Gherdëina pra l cuncors »Prima la Musica« tl Zillertal
Nce chëst ann à la Scola de Mujiga de Gherdëina nvià jëuni y jëunes cun talënt per l suné y l cianté a fé pea pra l cuncors de mujiga. Danter i 16 sculeies y sculées dla Scola de Mujiga de Gherdëina iel nce stat na grupa che se à cualificà per la finela che sarà dai 18 de mei nchin ai 1. de juni a Persenon.

L articul va inant tla edizion nueva de La Usc di Ladins.

Sara Senoner
media/k2/galleries/26768/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-22_um_18.37.53.jpg
23 de merz 2024

Rumpì i stereotips

La cuinta tlas dla sezion de grafica dl Lizeum d'Ert Cademia de Urtijëi se à dat ju cun n cuncors de fotografia. La tematica zentrela: i stereotips
L cuncors de fotografia »Breaking Stereotypes« ie unì scrit ora d’autonn dal Zënter Antidescriminazions de Südtirol y la Urganisazion per N mond solidal. Nce tla cuinta tlas sezion de grafica dl Lizeum d’Ert Cademia de Urtijëi se àn dat ju cun la tematica. Śën àn abinà ora i inuemes de chi che à venciù l cuncors te chësta scola.
Ma fajon n var de reviers: de cie se tràtela pa?

L articul va inant tla edizion nueva de La Usc di Ladins.

Bruno Maruca
media/k2/galleries/26767/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-22_um_15.58.27.jpg
22 de merz 2024

Utia verd ju defin sun Secëda

Dala 12:59 à giapà la cherdeda i uemes di Destudafuech de Santa Cristina. Sun Secëda iel stat n meldefuech, daujin a Cuca. La Usc à rujenà cun l cumandant Lukas Goller

«La cherdeda ie unida ite puech dan la un domesdì per n tublà che à pià fuech sun Secëda. Deberieda cun i Destudafuech de Sëlva sons unii menei cun la massaria pra l luech dl meldefuech con motoslites dla sozieteies di mplanc y osć dla uties. Coche particularità pra n tel ntervënt iel for la logistica che ie da urganisé sun l mumënt, davia che n ne ruva nia permez cun nosc auti. Mplu iel śën mo truepa nëif che ie sambën nia saurì per fé n tel ntervënt», chëstes la paroles dl cumandant Goller. ...

media/k2/galleries/26733/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-20_um_16.17.38.jpg
22 de merz 2024

L Repair Café ruva te Gherdëina

Cie féjen pa cun n toaster che ne va nia plu? O cun na roda, ulache taca la prems? Smaché? Nianca da pensé. Na scumenciadiva dla Lia per Natura y Usanzes cun la lia Gaia, ntant bele purteda ora te Sëlva. Plu inant nce a Urtijëi y Santa Cristina
N vënderdi dan otodì, domesdì, se raidova tla Cësa de Cultura de Sëlva dut ntëur al cuncé. Danter la cinch domesdì y la nuef da sëira se à de plu ulenteres metù a despusizion per judé a cuncé d'uni sort de roba, debant. La lies mët a despusizion d'uni sort de massaria y materiai per la cumedura. Vijitadëures dl Repair Café à tëut pea si cosses rotes: becri, fonns, guant, flucions, bagli, rodes, roba da fé damat, mascins dal café, curtiei... dut cie che ne funziunea niaplu, ...
media/k2/galleries/26732/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-20_um_16.13.59.jpg
21 de merz 2024

Urtijëi: straufonghes per sëidesc cuatieres cunvenziunei

Cuntroi dl’Agenzia de verda dl frabiché dla Provinzia sun ncëria dl Chemun de Urtijëi. Sun 37 cuatieres cuntrulei n àn abinà sëidesc nia a norma. L ambolt Moroder: »Viulazions che ne n’ie nia da pudëi lascé pro«, y l apel a chi che à de tei cuatieres
L'Agenzia de verda dl frabiché dla Provinzia à l duvier de cuntrulé i cuatieres cunvenziunei, per cialé do che duta la regules vënie tenides ite y dut sibe a norma. Te uni chemun fej l'istituzion si cuntroi sun l 2% di cuatieres cunvenziunei, aldò dla cumpëida te chël raion, cun n minimo de trëi cuntroi per chemun. Ti chemuns cun gran svilup turistich, ulache l ie sambën leprò nce Urtijëi, vëniel fat cuntroi sëuraprò dl 6% ti cuatieres cunvenziuei che resultea coche uec.
A ...
media/k2/galleries/26731/thumbs/Bildschirmfoto_2024-03-20_um_16.05.50.jpg
21 de merz 2024

Mujiga y cumpanìa pra la Segra de Runcadic

N dumënia passeda ie unida festejeda la Segra de Runcadic, davia che Sant Ujep – che vën festejà ai 19 de merz – ie recunesciù coche patron dla dlieja dla frazion ladina de Ciastel
Coche da tradizion vëniel te chësta ucajion for raprejentà na bela mëssa cun urchestra. Chëst ann à l dirighënt Friedemann Ploner ulù pité mo velch sëuraprò: defati iel unì purtà dant la »Missa Solemnis in C­Dur« de Wolfgang Amadeus Mozart cun la partezipazion de bën trëdesc musicisć de urchestra, dut l Cor de Runcadic cun sëuraprò mo trëi ciantarins dl Cor de Santa Cristina.

L articul sarà da liejer tla edizion nueva de La Usc de duman vënderdi ai 21 de merz.