Conscidraziun sön la lëtra »Dlijia y descriminaziun devers dl’ëra«, publicada t’La Usc nr. 34 di 30.08.2024
Al é dagnora rî, sce an tira fora n test dal contest.Independentamënter sce chësc sozed te na lëtra o te na letöra dla domënia, él dagnora le prigo che an ne capësces nia indortöra l’intenziun dl test. Nadia Moling á te süa lëtra ala Redaziun tla ediziun di 30 d’agost 2024 mostré sö na situaziun critica, che sozed baldi gonot tla Dlijia: pro la mëssa vëgnel porté dant la letöra preodüda, che ne vëgn spo dedô nia spligada. Chiló oressi en cört splighé le test biblich, che é bele gnü porté dant te na manira ascortada pro la letöra, y é ciamó n iade gnü ascorté tla lëtra.
Le punt inizial é la detlaraziun dl apostul Paul tla lëtra ai Galac 3,28: »Al n’é nia plü, no iüdes y grecs, no stlafs y lëdi, no ël y ëra; deache i sëis düc un, te Crist Gejú.« Chëstes risses, che relativëia les desfarenziaziuns soziales en conscidraziun de Gejú Crist, ê revoluzionares y manaciâ da fá jí ciará l’ordinamënt sozial. La lëtra ai Efejins 5,21–6,9 mët jö (feter sciöche la lëtra ai Colossesc 3,18–4,1) n ordinamënt por la vita de familia. Iló vëgn les afermaziuns de San Paul interpretades a na moda che l’ordinamënt sozial da inlaota stá impé, mo vëgn stramudé da daite. Le test porta dant trëi pers contrars: ëres y ëi, mituns y peri, stlafs y patruns. I pröms che vëgn nominá â tla sozieté da inlaota püc y degügn dërc, ai ê tan co »sotmetüs«, i secundi stê sura ëi ia y â döt le podëi sura ëi. La inosservanza de chësc ordinamënt sozial gnô castiada por lege. Porchël ejortëia la lëtra ai Efejins les ëres, i mituns y i stlafs da tigní ite deforaia süa dependënza soziala, por ti sciampé a puniziuns eventuales. Ëi, peri y patruns vëgn indere ejortá y racomaná da ne maladoré nia süa posiziun de podëi, mo da operé tl amur, conscidran l’amur de Gejú Crist. Insciö vëgnel defat – nia deforaia, mobëgn te ciasa – eliminé y desmetü les desvalianzes soziales. Porchël él le pröm pinsier, che vëgn ion suraodü, che ressumëia sciöche n titul insciö: »Un sides sotmetü al ater tl timur de Crist!« Chësta é la impostaziun cristiana nöia dla lëtra ai Efejins; na impostaziun che orô mudé l’ordinamënt sozial, nia tres na revoluziun da defora, mo tres na reforma di valurs interns.
La lëtra ai Efejins pëia ia sambëgn dala situaziun soziala y dales normes da inlaota. Aldedaincö scriesson n te test atramënter. La liturgia prevëiga porchël che les letöres tles mësses dla domënia vëgnes spligades y atualisades.
I capësci che pro la festa iubilara a La Val é nosc Vësco jü ite sön d’atri temesc. Al é impó sciode che al n’á nia coiü sö la letöra, ince deache ara ess zënzater passené pro l’ocajiun. Por n proscim iade, ves mëti a cör da ti baié ados al Vësco. Sciöche iö le conësci, sarál sigü contënt da podëi baié de chisc y d’atri temesc.
Siur Ulrich Fistill, professur ordinar de Testamënt Vedl y canonicurs dl Dom da Porsenú
